Cyberbezpieczeństwo piętą Achillesową Polaków? Dużo jeszcze do nauki
Co piąty Polak był ofiarą phishingu lub miał styczność z hakowaniem konta w social mediach – wynika z raportu “Postawy Polaków wobec cyberbezpieczeństwa”. Czy to wpływa, że zachowujemy ostrożność? Niekoniecznie. Co druga osoba przechowuje dane logowania do bankowości elektronicznej w portfelu czy notatniku. Takich błędów Polacy popełniają więcej. Co należy poprawić? Jakich zagrożeń obawiają się najbardziej?
Blisko dziewięć na dziesięciu Polaków obawia się phishingu, czyli podszywania się pod inną osobę lub instytucję w celu zdobycia poufnych danych. Z tego 45% najbardziej obawia się wyłudzenia danych tą formą przestępstwa, a 43% wyłudzenia pieniędzy. Dane pochodzą z ostatniego raportu “Postawy Polaków wobec cyberbezpieczeństwa”.
Kolejnym największym zagrożeniem według ankietowanych jest atak na wirtualną tożsamość, czyli na przykład przechwycenie kont w social mediach. Taką obawę wyraziło 38% Polaków. Co trzecia osoba (32%) najbardziej obawia się fake newsów i dezinformacji. Jednocześnie mniej niż połowa ankietowanych weryfikuje treści w internecie.
Skala ataków cybernetycznych przybiera na silę od jakiegoś czasu. Ofiarą padają zarówno organizacje, bez względu na wielkość, jak i zwykli obywatele. Według danych Check Pointa w Polsce notuje się średnio 1848 cyberataków tygodniowo na organizację. To jeden z najwyższych wyników w regionie – więcej jest jedynie w Czechach (2198).
Pisaliśmy też na 26.piętrze, że w 2025 roku Polska jest trzecim krajem w Europie najczęściej atakowanym przez cyberprzestępców, sponsorowanych przez obce państwa – wynika z raportu firmy Microsoft. Dane zbierane były od 1 czerwca 2024 r. do końca lipca 2025 r. Nasz kraj zajął też 10. miejsce na świecie pod względem liczby cyberataków kierowanych z Rosji. W obliczu tych danych cyberbezpieczeństwo to jedno z ważniejszych zagadnień. Jaki poziom świadomości cyberzagrożeń prezentują Polacy?
Polacy nie rozumieją technologii AI? To generuje duże straty firm, dowiedz się więcej.
Czego najbardziej obawiają się Polacy?
Raport “Postawy Polaków wobec cyberbezpieczeństwa” pokazuje obawy społeczne. Blisko co trzeci Polak obawia się zagrożeń typu malware, czyli instalacji złośliwego oprogramowania. Taki sam odsetek boi się ataków hakerów na instytucje publiczne, co świadczy o tym, że bezpieczeństwo w tym obszarze jest istotne dla obywateli.
Ciekawą informacją jest, że co piąty Polak obawia się cyberprzemocy typu mowa nienawiści. Z jednej strony świadczy to o wciąż dużej skali tego zjawiska, z drugiej strony o rosnącej świadomości internautów, że nie powinno to być dopuszczalne. Podobny odsetek ankietowanych (23%) obawia się treści wygenerowanych przez sztuczną inteligencję typu deepfake. Z pomocą tej technologii tworzone są też mistyfikacje inwestycyjne, czego obawia się 21% osób.
A jak te obawy mają się do rzeczywistości? Najwięcej badanych miało styczność z hakowaniem konta w social mediach – 22%. Co piąta osoba była ofiarą phishingu, a 17% badanych spotkało się z oszustwem przez telefon, czyli tzw. spoofing. Oszuści podszywali się pod numer banku czy innej zaufanej instytucji. Z kolei 9% badanych miało do czynienia z treściami typu deepfake, w postaci na przykład fałszywej reklamy szybkiej inwestycji.
Polska pod naporem cyberataków. Pieniądze na ochronę to za mało, dowiedz się więcej.
Jak Polacy chronią się przed cyberzagrożeniami?
Dezinformacja to coraz większe zagrożenie w internecie, dlatego Polacy chronią się przed nią na różne sposoby. Z badania wynika, że 38% osób nie traktuje social mediów, jako głównego źródła informacji. Z kolei 34% ankietowanych czyta całe treści, a nie tylko tytuły. 27% osób nie udostępnia informacji bez wcześniejszego sprawdzenia jej wiarygodności.
Niepokojąco niski jest jednak odsetek osób blokujących i zgłaszających fałszywe treści czy o wątpliwym pochodzeniu. Robi tak zaledwie 17% Polaków. To nie pomaga przeciwdziałać dezinformacji. Podobnie jest w przypadku obrazów i zdjęć, jedynie 16% sprawdza treści wizualne ilustrujące informacje. Może to sprzyjać szerzeniu dezinformacji. Jedynie 43% badanych sprawdza wiarygodność informacji w internecie. Z czego 45% robi to nieregularnie.
Co piąta osoba ma problem z różnieniem treści wygenerowanych przez AI. Ponad połowie badanych (51%) wydaje się, że potrafi różnić takie treści. Generalnie sztuczna inteligencja dla 28% Polaków daje więcej szans niż zagrożeń. Blisko połowa badanych dostrzega zarówno szanse, jak i zagrożenia. Jedynie 17% to przeciwnicy AI.
Gdzie brakuje czujności Polakom?
Zaledwie co trzecia osoba weryfikuje osobę dzwoniącą z banku, tym samym spora część Polaków naraża się na oszustwa. Wciąż za mało osób pobiera aplikacje i oprogramowania wyłącznie z zaufanych sklepów – robi tak tylko 44% badanych. Mniej niż połowa Polaków nie podaje w mediach społecznościowych wrażliwych danych typu numer telefonu czy adres zamieszkania. Co druga osoba przechowuje dane logowania do bankowości elektronicznej w portfelu czy notatniku.
Niepokojące jest też zachowanie większości osób podczas używania publicznych sieci wi-fi. Zaledwie 29% osób dba o bezpieczeństwo wówczas i nie korzysta ze stron wymagających haseł i loginów.
Polacy potrzebują edukacji z cyberbezpieczeństwa? AI ma przewagę, dowiedz się więcej.
W przypadku podejrzewania zagrożenia konta bankowego 57% osób niezwłocznie blokuje swoją kartę. 55% badanych kontaktuje się z infolinią banku, aby wyjaśnić sytuację. A 46% osób zgłasza sprawę na policję. Zaledwie co trzeci Polak wyłudzenie danych czy pieniędzy zgłosiłby do CERT Polska, czyli instytucji, do której można zgłaszać cyberprzestępstwa. Na co jeszcze łapią się Polacy?
Manipulacja ludźmi wciąż skuteczna?
– Zdarzają się oszuści podszywający się pod prezesów, którzy piszą do jego współpracowników na Whatsappie z prośbą o przelew na dużą sumę. Większość z nas w takiej sytuacji by się zastanowiła, ale znany jest przypadek pewnej polskiej firmy (start-upu), gdzie pracownik faktycznie zrealizował taki przelew – zdradził Adam Haertle podczas Akademii cyberPEKAO, cytowany przez Puls Biznesu.
– Najbardziej szokującym dla mnie oszustwem są oszustwa matrymonialne – na marynarza, amerykańskiego żołnierza, internetową miłość. Ludzie wysyłają setki tysięcy złotych do przestępcy z Nigerii – bo to oni z reguły stoją za tymi oszustwami – tylko dlatego, że ktoś się nimi zainteresował, rozmawiał, słuchał, był bardzo miły i rozkochał ich w sobie – mówił ekspert.
“Bezpieczeństwo w sieci to wspólna sprawa – państwa, instytucji i każdego obywatela”, czytamy na stronie gov.pl. Skoro najsłabszym ogniwem cyberbezpieczeństwa jest człowiek, może stać się też najsilniejszym. To jednak wymaga edukacji i regularnej praktyki, aby procedury cyberbezpieczeństwa stały się nawykiem. Wówczas łatwiej będzie można wychwycić niepokojące lub odbiegające od normy sygnały, jak i mimo stresu przeciwdziałać zagrożeniu.
