Firmy inwestują miliardy w AI. 72 proc. wciąż stoi w miejscu

Te wnioski potwierdzają zarówno globalne raporty EY i MIT, jak i polskie dane PwC. Wspólnie rysują obraz firm, które wydają ogromne kwoty na generatywną AI, ale nie potrafią zbudować fundamentów, by ta inwestycja zaczęła pracować na wyniki.

AI w firmach powszechne. Efekty?

Sztuczna inteligencja stała się narzędziem codziennej pracy. Korzystają z niej menedżerowie, szeregowi pracownicy, a nawet specjaliści techniczni, którzy wcześniej sceptycznie podchodzili do automatyzacji. Popularność nie oznacza jednak produktywności.

Organizacje deklarują, że wdrażają generatywną AI na szeroką skalę, ale realna wartość powstaje jedynie w wąskim gronie liderów. MIT szacuje, że tylko 5 proc. firm potrafi wydobyć z AI milionowe oszczędności i poprawę wyników P&L. Reszta obserwuje zaledwie punktowe ułatwienia pracy, czyli szybciej przygotowane prezentacje, skrócone analizy, lepsze streszczenia dokumentów.

Problem w tym, że są to zmiany kosmetyczne, a nie technologiczna rewolucja, którą obiecywano akcjonariuszom.

Mamy do czynienia z bańką AI? Eksperci nie mają złudzeń

Pracownicy a firma

Jednym z największych zaskoczeń tegorocznych raportów jest to, że pracownicy radzą sobie z AI lepiej niż organizacje. W Polsce aż 80 proc. osób nie ma formalnego pozwolenia na korzystanie z generatywnej AI, ale i tak używają jej regularnie.

Ten trend nazywany jest “shadow AI”. Pracownicy kupują własne licencje ChatGPT, Claude czy Midjourney, wprowadzają je do procesów i tworzą rozwiązania, których firma ani nie kontroluje, ani nie nadzoruje. W niektórych branżach takie praktyki dotyczą nawet połowy zespołu.

To jednocześnie szansa i ryzyko. Z jednej strony pokazuje, jak duża jest gotowość pracowników. Z drugiej ujawnia poważne braki po stronie firm: brak strategii, niejasne regulacje i zbyt wolne wdrożenia narzędzi.

Małe i średnie firmy inwestują w AI? Poznaj najnowsze dane

Agenci AI i pierwsze prawdziwe pieniądze

Przełomem okazują się nie klasyczne chatboty, ale agenci AI – samodzielne, wieloetapowe narzędzia potrafiące wykonywać złożone zadania bez ciągłego nadzoru.

W Polsce już 44 proc. firm korzysta z agentów AI, a kolejne 14 proc. planuje wdrożenia. To właśnie tam pojawiają się pierwsze realne zwroty z inwestycji: niższe koszty operacyjne, szybsza obsługa klienta i większa produktywność zespołów.

To również kierunek, który powoduje, że zarządy zaczynają patrzeć na AI jak na narzędzie generujące twarde wyniki finansowe, a nie wyłącznie jako eksperyment technologiczny.

Polacy nie rozumieją technologii AI? To generuje duże straty firm

Fundamentem jest człowiek?

Najważniejszy wniosek z globalnych badań jest jednoznaczny: o sukcesie AI nie decydują algorytmy, lecz ludzie. I to właśnie na tym polu większość firm przegrywa.

Tylko niewielka część organizacji opanowała tzw. Talent Advantage, czyli zestaw pięciu strategicznych zdolności: zdrowy przepływ talentów, zaawansowane kompetencje AI, kulturę sprzyjającą nauce, transformację miejsca pracy oraz nowoczesny system nagród.

Braki w tych obszarach potrafią obniżać efektywność AI nawet o 40 proc. To dlatego firmy inwestujące w narzędzia, ale ignorujące szkolenia, kulturę organizacyjną i motywacje pracowników, nie widzą przełomu.

Co drugą kampanię przygotuje AI? Wygra ten, który pierwszy odpowie klientowi

Większe ryzyko odejść?

Globalne dane pokazują, że pracownik, który otrzymuje 80 godzin szkolenia rocznie, zyskuje nawet 14 dodatkowych godzin produktywności tygodniowo. To ogromny efekt skali.

Równocześnie osoby najlepiej wyszkolone stają się najbardziej mobilne. Są o 55 proc. bardziej skłonne do zmiany pracy. Firmy więc stają przed trudnym paradoksem: inwestować w rozwój ludzi, ryzykując utratę najlepszych, czy inwestować za mało i nie osiągnąć żadnych efektów z AI.

Liderzy rynku robią jedno i drugie nie tylko szkolą intensywnie, ale równolegle budują ścieżki kariery, systemy benefitów i nowe role, które zatrzymują talenty na dłużej.

Firmy utknęły w fazie pilotażu?

Polskie dane z PwC ujawniają, że aż dwie trzecie projektów AI nie dochodzi do etapu produkcyjnego. Wiele inicjatyw kończy się w laboratoriach innowacji, na testach, w prototypach.

Polacy pośród globalnych trendów. Co dziesiąty używa AI w pracy codziennej?

Najczęstsze przyczyny? Strach przed kosztami, obawy o cyberbezpieczeństwo, brak specjalistów i nieumiejętność oszacowania realnego ROI z AI. Natomiast kluczowa wada jest inna: brak spójnej strategii i przygotowania organizacji na to, że praca faktycznie się zmieni.

Polskie firmy zatrudniają, zamiast redukować?

Wbrew obawom o masowe zwolnienia, firmy korzystające z AI zwiększają zatrudnienie – szczególnie w obszarach analityki danych, technologii i procesów automatyzacji.

Pracodawcy nie redukują stanowisk, bo rozumieją, że wdrożenie AI nie usuwa pracy, lecz ją przekierowuje. Potrzeba ludzi, którzy tę technologię nadzorują, kontrolują, trenują i integrują z procesami.

To trend widoczny globalnie. Sztuczna inteligencja nie zabiera pracy, lecz zmienia jej charakter. Najbardziej zyskują te firmy, które potrafią połączyć automatyzację z kompetencjami pracowników.

Krytyczny moment

Firmy znajdują się dziś w kluczowym punkcie transformacji. Z jednej strony mają dostęp do technologii zdolnej zmienić modele biznesowe, a nawet redefiniować całe branże. Z drugiej wciąż brakuje im fundamentów, by te możliwości wykorzystać.

Nadchodzi etap, w którym o zwycięzcach zdecydują nie najdroższe narzędzia, ale zdolność do łączenia AI z kompetencjami ludzi. To dlatego organizacje z Talent Advantage – zaledwie 28 proc. rynku – odskakują reszcie z prędkością, której ci drudzy nie będą w stanie nadrobić w kilka kwartałów.

źródło: The European AI innovation opportunity, Work Reimagined 2025, BusinessInsider