Masz takie banknoty w domu? Trzeba je wymienić

Obecnie w Polsce obowiązują banknoty wprowadzone do obiegu w 1995 roku oraz ich zmodernizowane wersje z 2014 roku. Wszystkie te nominały – 10, 20, 50, 100, 200 i 500 złotych – pozostają pełnoprawnym środkiem płatniczym. Różnią się jedynie detalami graficznymi i nowoczesnymi zabezpieczeniami, które mają chronić przed fałszerstwami.

Narodowy Bank Polski przypomina, że zarówno starsze, jak i nowsze edycje banknotów mają tę samą wartość i można ich używać wymiennie. Problem pojawia się jednak w sytuacji, gdy banknot jest uszkodzony lub nie spełnia wymogów technicznych określonych przez NBP.

Polacy za granicą zarabiają krocie. Ile wysłali pieniędzy do kraju?

Uszkodzony banknot może stracić ważność

Nie każdy banknot, który wygląda nie najlepiej, automatycznie traci wartość. Jednak przepisy są w tej kwestii jednoznaczne: zniszczone, naderwane, postrzępione lub zabrudzone banknoty mogą zostać uznane za nieważne. Sklepy mają prawo odmówić ich przyjęcia, a klienci mogą nie zaakceptować uszkodzonych pieniędzy w ramach reszty.

Uszkodzenia obejmują nie tylko przedarcia czy podklejenia, ale także silne zabrudzenia, przypalenia, ślady kleju, farby czy odbarwienia. W przypadku monet problemem może być ich znaczna deformacja lub utrata czytelności nominału. Taki pieniądz nie spełnia już wymogów formalnych i nie jest uznawany za legalny środek płatniczy.

Polacy są coraz bogatsi. W co inwestują swoje pieniądze?

Gdzie i jak wymienić zniszczone pieniądze

Wymiana uszkodzonych banknotów jest bezpłatna, ale sposób postępowania zależy od stopnia zniszczenia. W przypadku lekkich uszkodzeń wystarczy wizyta w dowolnym banku komercyjnym. Placówki mają obowiązek przyjąć i wymienić banknoty, które zachowały większość powierzchni i są rozpoznawalne.

Poważniej zniszczone banknoty należy przekazać Narodowemu Bankowi Polskiemu. Można to zrobić osobiście w oddziale NBP lub wysyłając banknoty pocztą (do kwoty 2000 zł) na adres: Narodowy Bank Polski, Departament Emisyjno-Skarbcowy, ul. Świętokrzyska 11/21, 00-919 Warszawa, z dopiskiem “DES – wymiana”. Po analizie autentyczności banknotu NBP wydaje decyzję o pełnym lub częściowym zwrocie wartości.

Fałszywe i podejrzane banknoty

Jeśli otrzymasz banknot, którego autentyczność budzi wątpliwości, nie próbuj nim płacić. Możesz udać się do dowolnego banku, który ma obowiązek przekazać taki banknot do ekspertyzy. Jeśli okaże się, że był prawdziwy, otrzymasz równowartość gotówki. Jeśli był fałszywy, nie poniesiesz konsekwencji, o ile sam nie próbowałeś go użyć w transakcji.

Masz w portfelu taką monetę? Możesz kupić za nią… samochód!

Eksperci przypominają, że fałszywe banknoty są w Polsce stosunkowo rzadkie, ale z roku na rok rośnie liczba wykryć wynikająca z lepszej technologii zabezpieczeń i czujności kasjerów.

Gotówka wciąż ma znaczenie

Choć Polska należy do czołówki krajów Europy pod względem liczby transakcji bezgotówkowych, fizyczne pieniądze nadal pełnią ważną rolę, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach czy w transakcjach codziennych.

Według danych NBP w obiegu znajduje się dziś ponad 370 miliardów złotych w formie gotówki. Utrzymanie jej w dobrym stanie i znajomość zasad wymiany uszkodzonych banknotów to nie tylko kwestia wygody, ale i bezpieczeństwa finansowego.

W 2025 roku w obiegu pozostają wszystkie banknoty wyemitowane przez NBP po 1995 roku, w tym seria zmodernizowana z 2014 roku. Utrata ważności dotyczy wyłącznie banknotów zniszczonych, zabrudzonych lub uszkodzonych w stopniu uniemożliwiającym ich rozpoznanie. Ich wymiana w banku lub w NBP jest bezpłatna i możliwa w każdej chwili.

Warto więc co pewien czas przejrzeć portfel, bo nie każdy banknot, który wygląda na “stary”, faktycznie nadaje się jeszcze do zapłaty.

źródło: Dziennik, SE, Pomorska