Ministerstwo przeciwko programistom? To koniec ulubionej ulgi

Dodatkowo, MF wprowadzi “daninę solidarnościową” – w sytuacji, jeżeli podatnik przekroczy 1 mln złotych dochodu rocznie, będzie musiał odprowadzić dodatkową opłatę. Rząd ma przyjąć projekt do końca września, wówczas nowe przepisy zaczną zapewne obowiązywać od początku 2026 roku (pakiet zmian podatkowych).

Początkowym celem wprowadzenia ulgi było „zwiększenie atrakcyjności prowadzenia w Polsce działalności badawczo-rozwojowej przez polskie i zagraniczne przedsiębiorstwa”. Według MF IP Box stało się ulubionym rozwiązaniem dla prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą – w szczególności programistów.

Dotychczasowe reguły

Ulga IP Box umożliwiała płacenie stałego podatku od dochodów osiągniętych w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej z “kwalifikowanych praw własności intelektualnej” – w wielkości 5 proc. Ulga dotyczyła głównie: patentów produktów (przykładowo leczniczych, ochrony roślin), praw ochronnych na wzór użytkowy, rejestracji wzorów przemysłowych, a także programów komputerowych.

Najważniejszym założeniem korzystania z ulgi było prowadzenie działalności o “badawczo-rozwojowym i twórczym” charakterze. W ustawie zdefiniowano ją definiowana jako:

“[…]działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań[…]”.

IT ucierpi najmocniej? Sprawdź, wielkość składki zdrowotnej na 2026 r.

W celu jej uzyskania było trzeba spełnić szereg następujących wymogów:

• prowadzenie działalności o “badawczo-rozwojowym i twórczym”,
• wytworzenie kwalifikowanego IP,
• prowadzenie odrębnej ewidencji zdarzeń gospodarczych obejmującej wszystkie operacje finansowe związane z dochodami z kwalifikowanych IP,
• poniesienie kosztów kwalifikowanych w związku z wytworzeniem, rozwinięciem lub ulepszeniem kwalifikowanego IP.

Nowa danina i alternatywy podatkowe

W przypadku przekroczenia 1 mln złotych dochodów, przedsiębiorca będzie musiał zapłacić “daninę solidarnościową” w wielkości 4 proc. od nadwyżki. Danina będzie mogła być pomniejszona o straty z lat ubiegłych, lecz odliczenie jest możliwe tylko od dochodów z tego samego źródła. Będzie to jedyna forma pomniejszenia “daniny solidarnościowej” – podatnik nie będzie mógł w jej przypadku zastosować innych ulg przysługujących osobom fizycznym, przy opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Firmy boją się luki kompetencyjnej! Zobacz, jacy eksperci IT są potrzebni od zaraz

Eksperci przewidują, że programiści zaczną chętniej wybierać rozliczenie w formie ryczałtu od przychodu ewidencjonowanego. Wówczas muszą liczyć się ze stawką od 8,5 proc lub 12 proc. od uzyskanego przychodu. Według praktyki instytucji, druga opcja wydaje się o wiele bardziej realna.

“Z przedstawionych założeń w zakresie IP Box wynika, że resort dostrzegł nadużycia tej preferencji, zwłaszcza w przypadku jednoosobowych działalności gospodarczych, które w praktyce wykorzystywały 5 proc. stawkę podatku niekoniecznie w zgodzie z celem regulacji. Trzeba uczciwie przyznać, że takie działania były sygnalizowane od dawna, więc wcześniej czy później należało się spodziewać prób uszczelnienia ulgi IP Box” – podsumowuje Michał Rodak, doradca podatkowy z Grant Thornton.

źródło: PAP, DGP, Business Insider, RP