Sytuacja startupów w Europie Środkowo-Wschodniej. Polska liderem

Według danych z raportu “Central and Eastern European startups 2025” wartość całego ekosystemu startupów w regionie Europy Środkowo-Wschodniej na koniec pierwszego kwartału 2025 r. wyniosła rekordowe 243 mld euro, a w ciągu ostatnich sześciu lat wzrosła prawie trzykrotnie. Dla porównania w 2019 r. wartość wynosiła 89 mld euro.

Polska plasuje się najlepiej na tle innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Wartość ekosystemu u nas w 2024r. wyniosła 58 mld euro. Kolejna w rankingu była Estonia z ekosystemem o wartości 39 mld euro, czyli o prawie 20 mld euro mniej od nas.

Ponadto spośród firm ocenionych jako scale-upy – czyli takich, które przeszły już fazę szybkiego wzrostu i nastawione są na ekspansję nie tylko rynku rodzimego, ale i rynku zagranicznego – większość działa w Polsce.

Polska zrównuje się z poziomem Zachodu

Polskie startupy uzyskały w 2024 r. łącznie 2,3 mld euro funduszy venture capital, czyli kapitałów wysokiego ryzyka, w których inwestor staje się współwłaścicielem spółki. W porównaniu do roku poprzedniego oznacza to wzrost o 30%.

Startupy finansowane są w rundach, co tłumaczy m.in. trudność w zdobyciu dużych środków finansowych na start działalności oraz wzrost kosztów organizacji wraz z jej rozwojem.

Dwie pierwsze rundy nazywane kolejno pre-seed i seed, dotyczą początkowych etapów rozwoju startupu. To na tym etapie około 50% przedsiębiorstw upada z powodu braku środków do dalszej działalności, dlatego tak istotne jest pozyskanie dofinansowania zewnętrznego w tym stadium działalności.

Duże dofinansowania zaczynają się od kolejnej rundy inwestycyjnej, czyli serii A. Średnia wartość tych inwestycji w Polsce w 2024 r. wyniosła 9,6 mld euro. Jest to porównywalne z poziomem rynków Europy Zachodniej. To optymistyczna informacja, ponieważ statystycznie tylko mniej niż 20% europejskich startupów uzyskuje dofinansowanie w tej rundzie.

Które branże zbierają najwięcej dofinansowań?

Najlepiej finansowanymi sektorami Europy Środkowo-Wschodniej w roku 2024 były transport (prawie 437 mln euro), technologie finansowe (378,5 mln euro) i energia (343 mln euro). Kolejne w rankingu były branże oprogramowania dla przedsiębiorstw, zdrowia, marketingu i żywności.

A teraz pytanie, co wspólnego z biznesem mają jednorożce? Tak nazywa się startupy, których wartość przekracza 1 miliard dolarów. W 2024 r. najwięcej firm określanych tym mianem przypadło w branży oprogramowania dla przedsiębiorstw. Zaraz za nią była branża sztucznej inteligencji, a następnie technologii finansowej.

Łącznie w Europie Środkowo-Wschodniej było 57 jednorożców, z czego najwięcej było ich w Polsce – 14. Jednocześnie coraz więcej polskich firm trafia do rankingów z największym potencjałem osiągnięcia statusu jednorożca.

Co ciekawe, od stycznia 2025 r. mamy również polskiego potrójnego jednorożca – startup ElevenLabs, światowy lider z branży audio AI, wyceniony na 3,3 mld dolarów. Jej założyciele to dwójka Polaków – Piotr Dąbkowski i Mati Staniszewski.

Firma oferuje generator głosu zbliżony do naturalnej mowy i wykorzystujący sztuczną inteligencję. Z jej pomocą możesz przetłumaczyć mowę na 29 języków i dostosowywać ton wypowiedzi, barwę głosu czy tempo. ElevenLabs planuje przez następne pięć lat zainwestować w rozwój technologii AI w Polsce 11 mln dolarów.

Sztuczna inteligencja w branży HR. Sojusznik czy wróg? Sprawdź!

Przełomowy moment dla Europy Środkowo-Wschodniej

Podsumowując, jak wskazuje raport rynek startupów w Europie Środkowo-Wschodniej nabiera rozpędu. Polska jest liderem transformacji w tym regionie. Potrzebujemy jednak większego wsparcia zarówno ze strony zagranicznych inwestorów, jak i polskiego rządu. Warto czerpać inspirację z najlepszych globalnych graczy na rynku startupów, czyli Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Chin, Izraelu czy Indii, gdzie szybko rozwijająca się gospodarka jest szansą dla polskich przedsiębiorców, o czym pisaliśmy wcześniej.

Potrzebujemy środowiska jeszcze bardziej wspierającego innowacyjność i przedsiębiorczość oraz osób gotowych podjąć finansowe ryzyko, inwestujących w ambitne firmy startupowe. I choć świat polityczno-gospodarczy będzie podrzucał wyzwania startupowcom i inwestorom, takie jak na przykład wpływ polityki celnej Donalda Trumpa na rynki finansowe, warto skupiać się na szansach, jakie dają zmiany i działać dalej.

Według Patrica Gresko – przedstawiciela Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego – Europa Środkowo-Wschodnia może być poważnym konkurentem w globalnym wyścigu o technologie transformacyjne. Ten region może tworzyć wartościowe miejsca pracy i przynosić wysokie zyski inwestorom, którzy będą gotowi go wesprzeć.

“Kapitał prywatny istnieje w Europie Środkowo-Wschodniej, ale nie wspiera on w wystarczającym stopniu osób podejmujących ryzyko i firm o wysokim wzroście, które zdefiniują przyszłość regionu. To musi się zmienić.” – podsumowuje Gresko.

Źródła: Dealroom, Trade.gov, Bartosz Gayer, Flyrank, Focusonbusiness, ElevenLabs, Money.pl, TheLuxuryPlaybook