ZBP ostro o podwyżce CIT. Prezydent nie spełnił obietnicy?

Decyzja ta, argumentowana rekordowymi zyskami instytucji finansowych i potrzebą finansowania wydatków na obronność i ochronę zdrowia, spotkała się z ostrą reakcją Związku Banków Polskich (ZBP), który zarzuca ustawie niekonstytucyjność i ostrzega przed długofalowym spowolnieniem gospodarczym.

Rekordowe zyski na rzecz bezpieczeństwa?

Kancelaria Prezydenta RP poinformowała w czwartek o podpisaniu nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, która podnosi stawkę tego podatku dla sektora bankowego. Prezydent Karol Nawrocki uzasadnił swoją decyzję, wskazując na konieczność solidarności finansowej ze strony największych instytucji.

“Podpisałem (…) ustawę podwyższającą podatki dla banków. Nie może być tak, że obciążenia podatkowe ponosi statystyczny obywatel lub niewielkie przedsiębiorstwo, podczas gdy korporacje zagraniczne albo duże instytucje finansowe uzyskują rekordowe zyski” – komentował Karol Nawrocki.

“W ostatnich latach banki osiągnęły ponadprzeciętne zyski. Uznałem więc, że zasadne jest skierowanie większej części tych zysków na rzecz państwa, szczególnie w obliczu rosnących potrzeb, między innymi związanych z finansowaniem bezpieczeństwa Rzeczypospolitej i rozbudowy naszych sił zbrojnych” – dodał.

Nowelizacja zakłada, że docelowa stawka CIT dla banków wzrośnie z obecnych 19 proc. do 23 proc. Proces ten będzie jednak rozłożony w czasie. W roku 2026 stawka wyniesie aż 30 proc., w 2027 r. spadnie do 26 proc., a dopiero od 2028 r. osiągnie stabilne 23 proc.

Małe podmioty oraz banki w procesie naprawczym mają zostać zwolnione z tego wyższego opodatkowania, choć również dla rozpoczynających działalność podmiotów z przychodem do 2 mln euro stawka wzrośnie docelowo z 9 proc. do 13 proc. (z przejściowymi stawkami 20 proc. i 16 proc. w latach 2026–2027).

Polskie podatki coraz gorsze? Zobacz, gdzie znaleźliśmy się w rankingu!

ZBP ostro krytykuje. Niezgodność z konstytucją i brak solidarności?

Decyzja prezydenta spotkała się ze stanowczą krytyką ze strony Związku Banków Polskich. Prezes ZBP, Tadeusz Białek, ocenił decyzję negatywnie, wskazując na jej niezgodność z ustawą zasadniczą.

“Decyzję Prezydenta oceniamy niestety negatywnie. Jest ona tym bardziej zaskakująca, że mamy do czynienia z ustawą, która jest niezgodna z konstytucją” – stwierdził Tadeusz Białek.

Szef ZBP przypomniał, że zastrzeżenia co do konstytucyjności, w kontekście naruszenia zasady równego traktowania przedsiębiorstw, wyraziło już wcześniej m.in. biuro legislacyjne Senatu oraz konstytucjonalista prof. Ryszard Piotrowski.

Kolejnym argumentem ZBP jest niesprawiedliwy, zdaniem sektora, podział obciążeń na cele obronne.

“Trudno zrozumieć, dlaczego inne branże, według danych giełdowych znacznie bardziej rentowne i zyskowne od sektora bankowego nie mają być dodatkowo i solidarnościowo opodatkowane na tak istotny cel, jak obronność” – dodał Białek.

Podkreślił również, że sektor bankowy pozostanie jedynym głównym dostarczycielem dodatkowych środków na finansowanie celu, który jest ważny dla całej polskiej gospodarki.

Szef misji MFW w Polsce krytykuje rząd? “Najlepszy moment na redukcję deficytu”. Sprawdź!

Konsekwencje dla gospodarki

ZBP wielokrotnie ostrzegał, że podwyższenie CIT to nie tylko zwiększone wpływy budżetowe, ale i realne koszty dla całego ekosystemu finansowego. Sektor bankowy szacuje, że w samym 2026 roku banki mają zapłacić o około 6,6 mld zł więcej podatków, a w ciągu dekady dodatkowe wpływy wyniosą 23,4 mld zł.

Eksperci ZBP prognozują, że podwyżka podatku bezpośrednio przełoży się na spadek wypłat z tytułu dywidendy, a także ograniczy zdolność banków do budowania kapitałów własnych. W konsekwencji doprowadzi to do obniżenia potencjału kredytowego w Polsce, co ma być szczególnie odczuwalne dla rozwoju gospodarki.

“W konsekwencji krótkoterminowe korzyści fiskalne mogą zostać zneutralizowane przez długofalowe spowolnienie gospodarcze” – ostrzegł ZBP.

Według analiz ZBP, trwały wzrost stawki CIT może doprowadzić do zmniejszenia kapitalizacji banków o blisko 66 mld zł, a łączny uszczerbek dla Skarbu Państwa, wynikający ze spadku kapitalizacji i niższych dywidend, może sięgnąć 14,4 mld zł.

Złagodzenie podatku bankowego jako iluzoryczna ulga

W nowelizacji, oprócz podwyżki CIT, znalazły się również zapisy dotyczące obniżki podatku od niektórych instytucji finansowych (tzw. podatku bankowego).

Obecna stawka w wysokości 0,0366% podstawy opodatkowania zostanie obniżona w 2027 r. do 0,0329%, a od 2028 r. do 0,0293%. Dla Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych i banków spółdzielczych docelowa stawka CIT wyniesie 21 proc., z przejściowymi stawkami 27 i 23 proc.

ZUS w górę. Ile naprawdę zapłacisz i dlaczego warto pomyśleć o alternatywie

ZBP oraz komentatorzy rynku podkreślają jednak, że ta obniżka podatku bankowego tylko w nieznacznym stopniu zneutralizuje bankom podwyższoną stawkę CIT, która w 2026 roku skokowo wzrośnie.

Nowe przepisy dotyczące zmian w podatku dochodowym dla banków wejdą w życie 1 stycznia 2026 r., natomiast zmiany w podatku bankowym – rok później, 1 stycznia 2027 r.

Podpis prezydenta, poza wymiarem finansowym, ma również polityczny kontekst, gdyż oznacza złamanie obietnicy wyborczej Karola Nawrockiego, który deklarował brak zgody na podwyżki jakichkolwiek podatków. Decyzja ta stanowi istotny zastrzyk finansowy dla budżetu, który w 2026 r. ma pomóc w niewielkim stopniu obniżyć wskaźnik deficytu.

źródło: PAP, Business Insider