Płaca minimalna w 2026 roku. Rewolucja na rynku pracy czy kosztowny eksperyment?

Od 1 stycznia 2026 roku Polska wdroży unijną dyrektywę dotyczącą adekwatnych wynagrodzeń minimalnych. Projekt ustawy zakłada, że płaca minimalna ma stanowić 55% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Według szacunków rządowych oznacza to wzrost minimalnej pensji do 5070 zł brutto w 2026 roku i do 5648 zł w 2028 roku.

Zmiana ta ma zwiększyć przewidywalność i sprawiedliwość w ustalaniu płacy minimalnej. Obecnie relacja ta nie jest ustawowo określona i zależy od decyzji politycznych. Nowe przepisy mają również spełnić zobowiązania Polski wynikające z unijnej dyrektywy o adekwatnych wynagrodzeniach minimalnych.

Ile naprawdę zarabia przeciętny Polak? Fakty, liczby i mity. Sprawdź!

Reforma definicji płacy zasadniczej

Projekt ustawy wprowadza również zrównanie płacy minimalnej z wynagrodzeniem zasadniczym. Oznacza to, że dodatki takie jak premie czy nagrody nie będą mogły być wliczane do podstawy wynagrodzenia przy ocenie jego zgodności z płacą minimalną.

To rozwiązanie ma na celu przywrócenie właściwej funkcji składnikom wynagrodzenia i zapobieżenie sytuacjom, w których dodatki jedynie uzupełniały brakującą kwotę do poziomu ustawowego minimum. Pracownicy zyskają większą przejrzystość, a pracodawcy – nowe wyzwania związane z dostosowaniem siatek płac.

Jawność płac w Polsce? Jest nowelizacja Kodeksu pracy. Sprawdź, co to oznacza!

Godzinowa rewolucja

Nowelizacja obejmuje również zmiany w zakresie minimalnej stawki godzinowej. Projekt przewiduje:

• obowiązek wypłaty wynagrodzenia nie później niż w ciągu 10 dni następnego miesiąca;

• sankcję grzywny od 1500 do 45 000 zł za wypłatę stawki poniżej minimum lub brak zapłaty za przepracowane godziny.

Celem tych rozwiązań jest poprawa ochrony osób pracujących na podstawie umów cywilnoprawnych i wyeliminowanie opóźnień w wypłatach.

Krytyczne głosy i postulaty zmian

Nie wszystkie środowiska oceniają projekt pozytywnie. Konfederacja Lewiatan podnosi, że wskaźnik 55% został przyjęty bez konsensusu społecznego i odbiega od dotychczasowego, uzgodnionego poziomu 50%. Wskazuje się również na brak jasnego powiązania tej wartości z mechanizmem waloryzacyjnym.

Prof. Jacek Męcina z Uniwersytetu Warszawskiego i doradca Lewiatana zaznacza, że ustawa wymaga uproszczenia i lepszego powiązania z inflacją oraz rzeczywistymi negocjacjami partnerów społecznych. W jego ocenie obecna konstrukcja może prowadzić do nadmiernej sztywności systemu wynagradzania.

Skutki gospodarcze

Podniesienie płacy minimalnej może zwiększyć siłę nabywczą Polaków, ograniczyć ubóstwo wśród osób pracujących oraz zmniejszyć nierówności dochodowe. Takie korzyści wskazują autorzy projektu ustawy oraz część związków zawodowych.

Z drugiej strony, podnoszone są obawy o wpływ zmian na koszty prowadzenia działalności gospodarczej. Wzrost obciążeń płacowych może okazać się wyzwaniem, szczególnie dla małych firm i mikroprzedsiębiorców. Niektórzy ekonomiści ostrzegają przed możliwym ograniczeniem zatrudnienia oraz rozwojem szarej strefy.

Polacy mają powody do radości? „Wzrosły nadzieje” na odwilż dla portfela?

Harmonogram i dalsze prace legislacyjne

Nowe przepisy muszą zostać uchwalone do końca 2025 roku, by wejść w życie z początkiem 2026. Obecnie projekt ustawy znajduje się na etapie procedury legislacyjnej, a kolejne miesiące przyniosą konsultacje społeczne i ewentualne poprawki.

Rząd liczy, że uda się przyjąć ustawę jeszcze w tym roku, a pełne wdrożenie dyrektywy unijnej – łącznie z obowiązkiem raportowania i monitorowania luki płacowej – nastąpi do czerwca 2026 roku.

Czas na przygotowania

Zmiany w przepisach o płacy minimalnej to nie tylko formalność wynikająca z regulacji unijnych, lecz również istotna korekta krajowego systemu wynagrodzeń. Wdrożenie zasady powiązania płacy minimalnej z przeciętnym wynagrodzeniem to szansa na bardziej przejrzysty i zrównoważony system, ale też wyzwanie dla rynku pracy i finansów firm.

Warto, by zarówno przedsiębiorcy, jak i pracownicy, już dziś przygotowali się na nadchodzące zmiany – zarówno organizacyjnie, jak i finansowo.

źródło: Infor, PIT, Business Insider