Europa coraz dłużej w pracy. Polska wciąż poniżej średniej?
Średnia długość życia zawodowego mieszkańców Unii Europejskiej wynosi obecnie 37,2 roku. To o 2,4 roku więcej niż dekadę temu. Dane Eurostatu pokazują jednak znaczące różnice między państwami członkowskimi – zarówno pod względem geograficznym, jak i płci. Polska wypada poniżej średniej, a kobiety w naszym kraju nadal pracują znacznie krócej niż mężczyźni.
W 2024 roku przeciętny mieszkaniec Unii Europejskiej mógł spodziewać się 37,2 roku aktywności zawodowej. To wartość wyraźnie wyższa niż jeszcze dziesięć lat temu, kiedy to średni czas trwania życia zawodowego wynosił 34,8 roku. Wzrost ten odzwierciedla nie tylko zmiany demograficzne i wydłużenie długości życia, ale także szerszy udział kobiet w rynku pracy.
Pandemia COVID-19 chwilowo zahamowała ten trend – w 2020 roku długość aktywności zawodowej spadła do 35,6 roku – jednak kolejne lata przyniosły odbicie i dalszy wzrost. Najnowsze dane Eurostatu wskazują, że choć mężczyźni nadal mają dłuższy staż pracy niż kobiety, to różnica ta systematycznie się zmniejsza. W 2015 roku wynosiła 5,1 roku, w 2024 już tylko 4,2 roku.
Za tę poprawę odpowiada przede wszystkim większa obecność kobiet na rynku pracy oraz zmiany kulturowe i społeczne wspierające aktywność zawodową obojga płci. W wielu krajach trend ten wiąże się z rozwojem polityki prorodzinnej i większą elastycznością zatrudnienia.
Czterodniowy tydzień pracy w Polsce? Pracownicy chcą zmian! Co nas czeka?
Liderzy długiej kariery
W 2024 roku najdłużej pracowali mieszkańcy Holandii – ich średni czas życia zawodowego wynosi aż 43,8 roku. Za nimi uplasowały się Szwecja (43,0), Dania (42,5), Estonia (41,4) i Irlandia (40,4). Wszystkie te państwa charakteryzują się wysokim poziomem zatrudnienia, solidnymi systemami edukacyjnymi i powszechnym dostępem do rynku pracy niezależnie od płci.
W przypadku mężczyzn najdłuższą karierę zawodową prognozuje się również w Holandii (45,7 roku), Danii (44,2) i Szwecji (44,0). Dla kobiet najwyższe wyniki osiągają Estonia (42,2 roku), Szwecja (42,0) i Holandia (41,8). Co ciekawe, tylko w trzech krajach UE – Estonii, Litwie i Łotwie – to kobiety mają dłuższą prognozowaną karierę zawodową niż mężczyźni.
Na drugim biegunie znajdują się państwa Europy Południowej i Wschodniej. W Rumunii, Włoszech, Grecji czy Bułgarii średnia długość życia zawodowego oscyluje wokół 33–35 lat. Przyczyn można upatrywać m.in. w wyższym bezrobociu młodych, słabszej partycypacji kobiet oraz częstszym wcześniejszym kończeniu aktywności zawodowej.
Polska poniżej średniej
Z danych Eurostatu wynika, że Polacy w 2024 roku mogli spodziewać się przeciętnie 35,5 roku życia zawodowego – to wynik o 1,7 roku niższy od średniej unijnej. Oznacza to, że nasz kraj znajduje się w dolnej części rankingu, zajmując 7. miejsce od końca wśród wszystkich 27 państw członkowskich.
Na tle Unii Europejskiej szczególnie wyraźna jest różnica między płciami. Polscy mężczyźni pracują średnio 37,6 roku, natomiast kobiety jedynie 33,4 roku. Różnica ta wynosi 4,2 roku i dokładnie odpowiada unijnej średniej, jednak nadal pokazuje, że kobiety w Polsce mają trudniejszy dostęp do długiej i stabilnej kariery zawodowej.
Mimo to Polska notuje jeden z większych wzrostów w ostatniej dekadzie – długość życia zawodowego zwiększyła się o 2,9 roku. Lepszy wynik osiągnęło tylko siedem państw, w tym Malta, Węgry i Estonia. Zmiany te wynikają z poprawiającej się sytuacji na rynku pracy, wzrostu zatrudnienia kobiet oraz reform emerytalnych sprzyjających dłuższej aktywności zawodowej.
Polska stoi przed wyzwaniem. Brakuje rąk do pracy? Sprawdź, co to oznacza!
Płeć ma znaczenie
Choć w całej UE mężczyźni nadal pracują średnio o 4,2 roku dłużej niż kobiety, w wielu krajach ta różnica systematycznie się zmniejsza. Wyjątkiem są południowe kraje Unii, gdzie różnice pozostają wyraźne. Włoszki pracują średnio zaledwie 28,2 roku – to najmniej w całej UE. W Rumunii i Grecji jest to odpowiednio 29,2 i 31,1 roku.
Tymczasem w krajach skandynawskich różnice płci są minimalne. W Finlandii różnica wynosi zaledwie 0,6 roku, a w Estonii, Litwie i Łotwie kobiety pracują nawet dłużej niż mężczyźni. Te dane pokazują, że polityka społeczna i infrastruktura wspierająca równość płci przekładają się na realne efekty w długości kariery zawodowej.
Zbliżanie się długości życia zawodowego kobiet i mężczyzn może być pozytywnym sygnałem dla stabilności systemów emerytalnych. Większa aktywność zawodowa kobiet oznacza bowiem wyższe składki, lepszą sytuację budżetową i większy potencjał wzrostu gospodarczego.
Zmiana pokoleniowa
Europejski trend wydłużania życia zawodowego to nie tylko efekt reform rynku pracy, ale też odpowiedź na demograficzne i ekonomiczne wyzwania. Starzejące się społeczeństwa, wydłużająca się długość życia oraz potrzeba zrównoważenia systemów emerytalnych sprawiają, że coraz więcej państw stara się zachęcać obywateli do dłuższej aktywności zawodowej.
Równolegle trwa zmiana kulturowa – młodsze pokolenia podchodzą do pracy inaczej niż ich rodzice. Cenią elastyczność, work-life balance, ale jednocześnie są bardziej świadome znaczenia stabilnej kariery i emerytalnych konsekwencji przerywanej aktywności zawodowej. Transformacje technologiczne i cyfryzacja sprzyjają temu trendowi, pozwalając na dłuższą, ale mniej wyczerpującą pracę.
Na czym zależy młodym ludziom w pracy? Praca zdalna na szarym końcu! Sprawdź szczegóły!
Wprowadzenie skutecznych mechanizmów aktywizujących – takich jak dofinansowania szkoleń, wsparcie dla rodziców czy nowe modele pracy hybrydowej – będzie kluczowe, by nie tylko wydłużać czas życia zawodowego, ale robić to z korzyścią zarówno dla jednostek, jak i całych gospodarek.
