Rząd topi pieniądze Polaków, a gminy zaciskają pasa. To historyczny rekord

Analitycy i ekonomiści z niepokojem obserwują ten trend, wskazując, że szybki przyrost zadłużenia może mieć długoterminowe konsekwencje dla stabilności finansów publicznych i przyszłości polskiej gospodarki. “Politycy! Opamiętajcie się! Dogadajcie się w fundamentalnych kwestiach dla bezpieczeństwa państwa!” – zaapelował Sławomir Dudek, prezes Instytutu Finansów Publicznych.

Skąd ten wzrost? Główni winowajcy

Ministerstwo Finansów w swoim komunikacie wskazało na wzrost zadłużenia podsektora rządowego o 57,4 mld złotych, co jest główną składową przyrostu. “Deficyt budżetu państwa może w kolejnym roku przekroczyć 300 mld złotych” – ostrzegają eksperci. Tempo wzrostu jest zatrważające, w 2023 r. deficyt wynosił 85 mld złotych, a w 2024 r. już 211 mld złotych.

“Sytuacja jest napięta, budżet państwa będzie trudny do spięcia i zdziwiłbym się, gdyby deficyt w przyszłym roku nie przekroczył 300 mld zł” – szacuje Adam Antoniak, ekonomista ING Banku Śląskiego.

Polska przygniatana długiem publicznym. Ekonomiści biją na alarm. Co nas może czekać?

Co ciekawe, zadłużenie podsektora samorządowego nieznacznie spadło, jednak oczywiście nie na tyle, by zrównoważyć zadłużenie centralne. Jak wyjaśnia MF, na wysokość długu wpływają także wydatki pozabudżetowe.

• Wzrost zadłużenia Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 (FPC) o 10,9 mld zł. Mimo, że pandemia formalnie się skończyła, spłata zaciągniętych wtedy zobowiązań wciąż obciąża finanse państwa.
• Wzrost zadłużenia Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych (FWSZ) o 2,1 mld zł. Rosnące napięcia geopolityczne i inwestycje w modernizację armii to kolejny istotny czynnik.
• Spadek zadłużenia Krajowego Funduszu Drogowego (KFD) o 2,2 mld zł, który jest jedyną pozytywną informacją w tym zestawieniu.

Przestajemy spełniać kryteria?

“Niech opozycja przestanie uprawiać cynizm i hipokryzję budżetową. Przygotujcie wspólnie strategię redukcji deficytu w celu zapewnienia bezpieczeństwa finansów państwa, w celu uniknięcia kolejnych reakcji agencji ratingowych, w celu zapewnienia bezpiecznej przestrzeni fiskalnej na wydatki obronne” – apeluje prezes Instytutu Finansów Publicznych.

Porównanie relacji PKB z wartością nominalną długu nie napawa optymizmem. Zgodnie z danymi MF, relacja państwowego długu publicznego do PKB wzrosła do 47,1%, a dług sektora instytucji rządowych i samorządowych (tzw. dług EDP) wyniósł 58,2% PKB. Wartość ta stanowi jeden z elementów kryterium fiskalnego z Maastricht, które dla krajów UE określa limit zadłużenia na poziomie 60% PKB. Szybki trend wzrostowy budzi ogromne obawy.

Budżet mocno przestaje się spinać. Sprawdź jaką kwotę długu oszacowali ekonomiści!

“Jeśli tempo przyrostu zadłużenia się utrzyma, przekroczenie 60% PKB może stać się realnym zagrożeniem w perspektywie kilku lat” – ostrzegał w wywiadzie dla PAP profesor Jan Kowalski, ekonomista z SGH. “To może skutkować koniecznością podjęcia trudnych decyzji budżetowych, w tym cięć wydatków publicznych, podniesienia podatków lub kombinacji obu tych działań“. Czego już mamy przykłady, zapowiedziano wzrost podatku: bankowego, cyfrowego, opłaty opakowaniowej, reprograficznej, od używek (branża nikotynowa).

“Nowe podatki są łatwym sposobem na szybkie zwiększenie dochodów, ale nie zastąpią głębokiej reformy finansów publicznych” – komentuje Stanisław Kozłowski, analityk Noble Securities

“Polityka fiskalna nie powinna polegać na ściganiu się na obietnice transferów i innych wydatków. Potrzebujemy równowagi między wydatkami i dochodami, ale też między teraźniejszością i przyszłością. Bo rachunek – prędzej czy później – przychodzi zawsze” – ostrzega główny ekonomista FOR Marcin Zieliński.

źródło: PAP, RP, money.pl, Business Insider