Polska stoi przed wyzwaniem. Brakuje rąk do pracy?

Do 2035 roku w Polsce liczba osób pracujących zmniejszy się o 2,1 mln (12,6% obecnie pracujących) – czytamy w raporcie “Każdy talent na wagę złota. Inkluzywni w zatrudnianiu”, opracowanym przez Związek Przedsiębiorców i Pracodawców (ZPP). Problem dotknie najbardziej edukację, służbę zdrowia i przemysł, jednak długofalowo wpłynie na cały rynek pracy.

Ponadto prognozuje się, że liczba pracowników w grupie osób w wieku 24–26 lat, będzie mniejsza niemal o 1/3, natomiast w wieku 25–34 lata – niemal o 1/5. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego łączna liczba zasobów ludzkich w latach 2024–2035 zmaleje o około 4 mln osób.

Zmiany demograficzne tworzą nowe wyzwania dla pracodawców i państwa. Im szybciej organizacje podejmą odpowiednie strategie, tym lepiej. Według prognoz do 2050 r. mediana wieku może wzrosnąć w Polsce nawet do prawie 52 lat. Szerzej o tym temacie pisaliśmy w innym artykule.

Jak pokazuje raport ZPP, w czasach starzejącego się społeczeństwa, inkluzywność jest nie tylko wyrazem odpowiedzialności społecznej, ale też odpowiedzią na luki kadrowe.

Przykładowo szacuje się, że 15%–20% społeczeństwa to osoby neuroróżnorodne. Przy odpowiednim wsparciu mogą one wnieść do organizacji ponadprzeciętne możliwości analityczne, innowacyjność i inne talenty.

Aby ta sytuacja mogła zaistnieć, potrzebne są zmiany w procesach rekrutacyjnych, odpowiednie szkolenia dla menadżerów i adaptacja przestrzeni pracy do potrzeb osób neuroatypowych. Podobnie jest w przypadku innych grup, których potrzeby, różnorodność i możliwości warto uwzględnić w strategii organizacji.

Nie ma chętnych do pracy. Sprawdź, która branża ma problem.

Jak pomóc silversom na rynku pracy?

Obecnie polski rynek pracy kształtują cztery pokolenia. Każde z tych pokoleń reprezentuje inne wartości i mocne strony. Jednak kluczem do sukcesu organizacji nie jest generalizacja, a współpraca oparta na otwartości, wymianie perspektyw i wzajemnej inspiracji.

Na rynku pracy przybywa osób 50+, czyli tzw. silversów. Jednocześnie osoby w wieku emerytalnym przedłużają swoją aktywność zawodową. Według danych GUS, w II kw. 2024 r. 44% Polaków w grupie 50–74 lata było aktywnych zawodowo. Najstarsi pracownicy na rynku pracy to wielki potencjał dla pracodawców. To osoby doświadczone, lojalne i pracowite.

Jak wskazuje raport Związku Przedsiębiorców i Pracodawców, osoby starsze potrzebują odpowiedniej strategii ze strony organizacji. Jakiej? Warto umożliwiać im możliwość edukacji i reskillingu. Przydatne mogą być programy mentoringowe i stanowiska eksperckie dla silversów, aby docenić ich wiedzę oraz doświadczenie.

Co jeszcze jest rekomendowane? Dostosowanie biur tak, by odpowiadały na potrzeby osób starszych i wprowadzenie częstszych mikroprzerw dla regeneracji.

Jednocześnie raport wskazuje, że osoby 50+ często są dyskwalifikowane z rekrutacji już na etapie selekcji CV. Powodem może być zdjęcie, metryka lub szablon życiorysu. W czasach kiedy każdy talent jest na wagę złota, zamiast wykluczać część osób, warto przyłączać je do organizacji.

Jak sztuczna inteligencja zmieni rynek pracy? Poznaj kompetencje przyszłości i zawody najbardziej podatne na automatyzację.

Jak wspierać osoby po urlopach macierzyńskich?

Jak czytamy w raporcie, według danych od McKinsey&Company, zwiększenie aktywności zawodowej kobiet, może zwiększyć PKB Polski o ok. 270 miliardów złotych w 2025 r. To o 11% więcej rocznie. Jednak co trzecia mama dzieci do lat 9 nie jest aktywna zawodowo. Co może to powodować?

Za mała liczba żłobków, problemy ze znalezieniem opieki, brak możliwości pracy zdalnej czy elastycznej organizacji czasu pracy. Jak podaje raport, blisko 70% kobiet boi się, że po powrocie do pracy będzie mieć problem z łączeniem obowiązków zawodowych z wychowywaniem dzieci.

Zdarza się, że sami pracodawcy likwidują stanowiska osób, które wracają po urlopach macierzyńskich lub obniżają ich wynagrodzenie.

Warto dodać, że nie tylko kobiety zajmują się dziećmi, stąd potrzeba zadbania o pracowników obojga płci. Jak podaje ZPP, duża część mężczyzn nie korzysta z urlopów wychowawczych, ponieważ byłoby to negatywnie odbierane przez pracodawców.

Jakie praktyki polecane są w raporcie? Utrzymywanie kontaktu z osobą przebywającą na urlopie macierzyńskim, ochrona przed zwolnieniem, wsparcie w zapewnieniu opieki nad dzieckiem, elastyczna organizacja czasu pracy czy pomoc przy ponownym wdrożeniu w struktury firmy. Dobrym rozwiązaniem może być tymczasowa praca w trybie zadaniowym czy więcej dni pracy zdalnej.

Czy to się opłaca? Myślenie o potrzebach zespołu wspiera lojalność pracowników, zmniejsza rotację pracowniczą i pomaga zatrzymać talenty. Przekłada się to na zaoszczędzenie środków finansowych, które w przypadku częstych procesów rekrutacyjnych czy przechwytywaniu talentów od konkurencji byłyby wysokie.

Wyzwania rynku pracy. Cudzoziemcy na ratunek? Sprawdź!

A co z osobami przewlekle chorymi?

Kolejna grupa to osoby przewlekle chore, w tym z niepełnosprawnością. Z badań GUS wynika, że w Polsce ponad połowa społeczeństwa zmaga się z chorobami przewlekłymi. Ponad 23% z nich to osoby w wieku produkcyjnym, których stan zdrowia pozwala na podjęcie przez nich zatrudnienia.

Jednak rynek pracy ich wyklucza. Być może wynika to z niewiedzy, dlatego rolą Państwa jest promocja tej grupy, edukacja społeczna i rozwiewanie wątpliwości pracodawców.

Według danych z raportu ważna jest współpraca między Państwem, organizacjami pozarządowymi, pracodawcami a samymi pracownikami. Pracodawcy potrzebują finansowego wsparcia w dostosowaniu biur do osób z niepełnosprawnościami, jak i uproszczeń w kwestiach prawnych przy zatrudnianiu.

A jakie praktyki rekomendowane są dla firm? Przede wszystkim elastyczne rozwiązania organizacji czasu pracy. Jednocześnie ważna jest profilaktyka. Zalecane jest poszerzenie standardowych badań medycyny pracy o badania profilaktyczne, wsparcie psychologiczne dla wszystkich pracowników i programy przeciwdziałające wypaleniu zawodowemu.

Elastyczny czas pracy. Fachowcom nie zależy na etacie? Sprawdź!

“Z tytułu zatrudnienia pracownika z orzeczeniem o niepełnosprawności pracodawca może odnieść pewne korzyści, w tym ulgi finansowe. I to jest obszar, który naszym zdaniem wymaga usprawnienia. Po pierwsze pracodawcy często nie mają wiedzy, z czym wiąże się zatrudnianie osób z orzeczeniem, po drugie formalności związane z takim zatrudnieniem są czasochłonne i skomplikowane” – mówi cytowana w raporcie Monika Kaczmarek.

Wróćmy do pytania, czy brakuje rąk do pracy w Polsce? Może warto zadać sobie inne pytanie, jak możemy włączyć na rynek pracy osoby pomijane?

Źródło: Kadryinfor.pl, Money.pl