Kultura w domowym budżecie. Ile miesięcznie wydają Polacy?

Z analizy wydatków z ostatnich sześciu miesięcy wynika, że niemal połowa z 1067 badanych (48,5 proc.) przeznacza na bilety i udział w wydarzeniach kulturalnych ponad 200 zł miesięcznie. Co piąty respondent (20,9 proc.) wydaje od 101 do 200 zł, a 9 proc. – od 51 do 100 zł. Na wydatki do 50 zł decyduje się 8,5 proc. ankietowanych, natomiast 8 proc. przyznaje, że nie wydaje na kulturę ani złotówki. 5,2 proc. uczestników badania nie potrafiło odpowiedzieć na pytanie.

Rezygnujemy z kultury, bo…

Jak pokazuje badanie, najczęstszą przeszkodą w udziale w wydarzeniach kulturalnych są wysokie ceny biletów (39,9 proc.) oraz brak czasu (39 proc.). Na trzecim miejscu, z wynikiem 28,4 proc., znalazły się długie dojazdy i problemy z parkowaniem. Ponad jedna czwarta respondentów (26 proc.) wskazuje na brak interesującej oferty w swojej okolicy, a 20,2 proc. – na względy zdrowotne. Rzadziej wskazywane przyczyny to nieatrakcyjna pogoda (13,4 proc.), tłok czy hałas (8 proc.) oraz brak towarzystwa (5,7 proc.).

Wydatki na kulturę różnią się znacząco w zależności od płci i wieku. Kobiety (56,7 proc.) częściej niż mężczyźni (39,1 proc.) wydają miesięcznie powyżej 200 zł, choć mężczyźni chętniej deklarują wydatki w przedziale 101-200 zł (26,7 proc. vs 15,9 proc. kobiet). Co ciekawe, mężczyźni częściej wydają niskie kwoty (14,1 proc. wydaje 1-50 zł, w przypadku kobiet jest to 3,6 proc.).

Dojrzali dorośli najbardziej ukulturalnieni?

W ujęciu wiekowym największy odsetek wydających powyżej 200 zł miesięcznie odnotowano w grupie 30-39 lat (69,4 proc.) oraz 40-49 lat (65,7 proc.). Najniższe wydatki lub wręcz ich brak deklarują najmłodsi (17,9 proc. w grupie 18-29 lat nie ponosi żadnych kosztów na kulturę) oraz najstarsi – aż 28 proc. osób w grupie wiekowej 70+ w ogóle nie wydaje pieniędzy na wydarzenia kulturalne. Wśród najstarszych badanych zaledwie 16,2 proc. przeznacza na kulturę miesięcznie powyżej 200 zł.

Analiza barier w podziale na płeć pokazuje, że kobiety częściej niż mężczyźni wskazują na wysokie ceny biletów (48,1 proc. vs 31,8 proc.). Natomiast brak czasu jest częściej wymieniany przez mężczyzn (41,2 proc. vs 36,9 proc.). Co ciekawe, najmłodsza grupa (18-29 lat) jako powód nieuczestniczenia w takich wydarzeniach wskazuje najczęściej nieodpowiednią pogodę (55,4 proc.).

Z kolei w grupach 30-39 lat (60,4 proc.) i 40-49 lat (51,7 proc.) dominuje brak czasu. 60-latkowie najczęściej wskazywali na wysokie ceny biletów (62,8 proc.), natomiast seniorzy 70+ – co oczywiste – na względy zdrowotne (45,4 proc.).

Kultura z “trzynastką” i wsparciem od państwa? Nadchodzi rewolucja dla artystów. Sprawdź!

Wykształcenie a portfel kulturalny

Wykształcenie ma znaczący wpływ na wydatki na kulturę. Wśród osób z wykształceniem podstawowym i zasadniczym zawodowym aż 86,9 proc. deklaruje miesięczne wydatki powyżej 200 zł, a 13,1 proc. – od 101 do 200 zł. To może sugerować rzadkie, lecz kosztowne aktywności. W grupie z wykształceniem wyższym odsetek wydających ponad 200 zł spada do 48,4 proc., a 26,5 proc. przeznacza na kulturę 101-200 zł. Z kolei osoby ze średnim wykształceniem w 39,7 proc. wydają powyżej 200 zł, podczas gdy 14,6 proc. nie ponosi żadnych kosztów.

Osoby z wykształceniem wyższym najczęściej rezygnują z kultury z powodu braku czasu (47,3 proc.). Z kolei respondenci ze średnim wykształceniem wskazują na wysokie ceny biletów (46,5 proc.) i brak interesującej oferty (39,6 proc.).

Nowy podatek w Polsce? Artyści zyskają nawet 200 mln zł

Lepszy dojazd zachęci do kultury?

Wnioski? Blisko połowa respondentów deklaruje wysokie wydatki na kulturę, co może świadczyć o ich dużym zaangażowaniu. Z drugiej strony znaczący odsetek Polaków nie ponosi w ogóle kosztów związanych z uczestnictwem w wydarzeniach kulturalnych, co pokazuje wyraźną różnicę w dostępie do kultury.

– To, jak i ile wydajemy, jest skorelowane z wykształceniem i wiekiem. Najwyższe wydatki dominują w grupach wiekowych 30-59 lat i wśród osób z wykształceniem podstawowym, co może wskazywać na okazyjny, ale kosztowny udział w wydarzeniach, np. popularnych koncertach – komentuje Kamil Smogorzewski, dyrektor ds. komunikacji IBRiS.

– Z kolei wysokie ceny i brak czasu to uniwersalne bariery w dostępie do kultury, jednak ich znaczenie różni się w zależności od płci, wieku i wykształcenia. To potwierdza, że aby zwiększyć uczestnictwo w kulturze, należy działać na wielu płaszczyznach – od programów dotacyjnych i dostosowania cen, przez rozwijanie lokalnej, zróżnicowanej oferty, aż po poprawę dostępności komunikacyjnej – dodaje.