Pracodawcy częściej doceniają skrócony czas pracy? Pracownicy mają obawy

Aż 79% ankietowanych pracodawców uznaje pomysł skrócenia tygodnia pracy za dobry – wynika z wrześniowego badania firmy Grant Thornton. Z kolei co trzecia organizacja realnie rozważa wdrożenie go.

Wcześniej pisaliśmy na 26.piętrze, że Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zakończyło rozpatrywanie wniosków firm, które zgłosiły się do pilotażu “Skrócony czas pracy – to się dzieje!”. Jak dowiedział się nieoficjalnie “Dziennik Gazeta Prawna”, zakwalifikowanych zostało ok. 90 firm – czytamy.

“DGP” zauważa, że choć to więcej niż wynika z regulaminu, który zakłada udział 70 podmiotów, to i tak oznacza, że tylko niecałe 5 proc. wniosków zostało zaakceptowanych. Informuje, że do programu zgłosiły się 1994 firmy. Jednak jak donosi “Rzeczpospolita”, co trzeci zakwalifikowany podmiot to instytucja administracji publicznej. Budzi to sprzeciw przedsiębiorców i wywołuje rozważania w temacie wiarygodności wyników pilotażu.

Badanie Grant Thornton zostało przeprowadzone na firmach, które rozważały wzięcie udziału w pilotażu. Dzięki niemu możemy poznać obawy i nadzieje polskich przedsiębiorców związane ze skróconym czasem pracy.

Czterodniowy tydzień pracy. Poznaj wady i zalety modelu!

Jaki model skróconego czasu pracy wygrywa?

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pozostawiło wolną rękę firmom w kwestii sposobu przebiegania skróconego czasu pracy. Oznacza to, że pracodawca sam może zdecydować o formie. Z badania wynika, że największą przychylnością cieszy się model 4-dniowego tygodnia pracy. Tę opcję deklarowało 43% badanych, postrzegając ją za optymalną. 34% osób preferuje skrócenie dnia pracy do 6 lub 7 godzin.

Dodatkowe dni urlopu wypoczynkowego cieszą się najmniejszą popularnością – zaledwie 14% badanych wybrało tę opcję. Nie ma się, co dziwić. Ta opcja wydaje się być najmniej optymalna. Z jednej strony pracodawcy mają problem z odbiorem wszystkich dni urlopowych przez pracowników. Z drugiej strony urlopy wymagają zastępstw, więc mogłoby okazać się konieczne zatrudnienie dodatkowych osób.

6% pracodawców wybrało opcje inne, co oznacza indywidualne pomysły na przebieg skróconego czasu pracy, dopasowane do specyfiki firmy. Do tego rozwiązania zachęcał sam resort.

To “kolejny krok cywilizacyjny”. Polacy pozostają nieufni, dowiedz się więcej.

Jakie są obawy pracodawców?

Główne pozytywne aspekty wprowadzenia skróconego czasu pracy w innych krajach to zmniejszenie ryzyka wypalenia zawodowego, zwiększenie produktywności pracowników przy jednoczesnej poprawie ich dobrostanu i realne zyski firm. Jednak polscy przedsiębiorcy na razie mierzą się z obawami.

Najbardziej obawiają się trudności organizacyjnych, np. w planowaniu grafików. Problem jednak może być bardziej złożony. W przypadku skróconego czasu pracy do 6 czy 7 godzin dziennie wyzwaniem będzie prawidłowe rozliczanie dni urlopowych, a w konsekwencji potrzeba modyfikacji systemów kadrowo-płacowy i zmiany w regulaminie pracy.

Kolejną dużą obawą jest wzrost kosztów zatrudnienia. Może to wynikać m.in. z perspektywy konieczności zatrudnienia dodatkowych osób. Pracodawcy obawiają się również niezadowolenia klientów/partnerów biznesowych oraz powstania nierówności w kształtowaniu stosunku pracy między branżami. Dlaczego?

Polski rynek pracy zmrożony. Automatyzacja zabiera pracę? Sprawdź!

Nie każda branża jest gotowa na program?

Przyczyną może być obawa, że nie w każdej branży da się wprowadzić ten program. Aż 64% pracodawców wyraziło sprzeciw idei, że to rozwiązanie sprawdziłoby się we wszystkich sektorach gospodarki. Co czwarty badany nie tego potrafił określić.

Z badania wynika, że ponad 26% osób nie widzi potencjału do programu skróconego czasu pracy w branży medycznej. W końcu od sprawności jej działania zależy ludzkie życie, a polska służba zdrowia i tak mierzy się z niedoborem pracowników.

Również produkcja oraz transport i logistyka mogłyby mierzyć się z wyzwaniami, zwłaszcza finansowymi przy wysokich kosztach automatyzacji procesów. Twierdzi tak blisko 20% pracodawców. Z kolei firmę budowlaną i handel wskazało po 8,8% badanych. Po 7% osób wskazało edukację i administrację publiczną, te branże mają znaczący wpływ na codzienne życie społeczeństwa.

Mimo różnych obaw są też nadzieje i pozytywne aspekty dostrzegane przez przedsiębiorców. Wcześniej szefowa MRPiPS Agnieszka Dziemianowicz-Bąk poinformowała, że dotychczasowe badania i analizy przeprowadzane przez ministerstwo pokazują pozytywny wpływ tego modelu również na funkcjonowanie przedsiębiorstw. 

“W ministerstwie pracy gościli przedstawiciele takich biznesów, którzy wskazywali jasno, że im się to opłaca, że robią to nie tylko dlatego, żeby ulżyć pracownikom, ale to po prostu poprawia jakość pracy i funkcjonowania ich firmy” – wskazała Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, szefowa MRPiPS.

Drastyczny spadek zysków przedsiębiorstw. Najnowsze dane GUS, dowiedz się więcej!

Jakie zalety przedsiębiorcy dostrzegają w programie?

Pomimo trudności pracodawcy potrafią również dostrzec pozytywny aspekt skróconego czasu pracy. Najwięcej osób wskazało na work-life balance sprzyjający zmniejszeniu stresu i wypalenia zawodowego. Według badania serwisu LiveCareer.pl blisko co drugi Polak cierpi na wypalenie zawodowe, a aż 72% badanych zna kogoś, kogo dotyczy ten problem.

Co piąty przedsiębiorca dostrzega też szansę zwiększenia efektywności pracowników. Prawie tyle samo osób wskazało na wzrost zaangażowania zespołu. Zdecydowanie mniej zestresowany i przemęczony pracownik może być bardziej wydajny. Łatwiej też wtedy o regeneracje po pracy, co skutkuje nową energią do działania nazajutrz.

17% ankietowanych dostrzegło szansę na zmniejszenie rotacji i absencji pracowników. Na szarym końcu listy zalet jest optymalizacja procesów oraz zmniejszenie kosztów, np. związanych z utrzymaniem biura.

Przykłady innych państw potwierdzają możliwość wystąpienia tych pozytywnych aspektów. Na Islandii w 2024 r. aż 86% pracowników korzysta z programu lub ma taką możliwość. W efekcie wydajność jest taka sama lub większa, a pracownicy zdecydowanie bardziej zaangażowani i zadowoleni.

W Wielkiej Brytanii w 2022 r. przeprowadzano pilotaż, w następnie 51% firm postanowiło go kontynuować. Pracodawcy w zdecydowanej większości (82%) zwrócili uwagę na polepszenie dobrostanu pracowników i zmniejszenie rotacji. W Niemczech testy przeprowadzone w 2024 r. wykazały podniesienie poziomu motywacji u pracowników i zmniejszenie absencji.

Jeśli chodzi o średnią liczbę godzin pracy w UE, jesteśmy na szarym jej końcu. Dłużej od nas pracują tylko Bułgarzy i Grecy. Za to Francja ma jeden z najkrótszych tygodni roboczych, standardowo wynosi on 35 godzin. Mimo to Francuzi również rozważają wprowadzenie 4-dniowego tygodnia pracy. Najwyraźniej sukces jest nie w liczbie godzin, a w produktywności.

Niemcy mobilizują emerytów. Kto zyska, kto straci? Sprawdź!

Co o skróconym czasie pracy sądzą pracownicy?

Przyjrzyjmy się jeszcze perspektywie polskich pracowników. Informacje o niej podaje raport “Nastroje polskiego rynku pracy” opracowany przez Manpower. Wynika z niego, że 61% pracowników popiera wprowadzenie modelu skróconego czasu pracy. Jedynie co piąta osoba nie popiera tego pomysłu.

Przede wszystkim osoby młode są pozytywnie nastawione do tego rozwiązania – aż 71% osób w przedziale 18-29 lat popiera program. Może to świadczyć o zmianach w podejściu do pracy nowego pokolenia. Ostatnia istotna reforma była w 1918 r., kiedy to ustalono 8-godzinny dzień pracy. Może, więc pora na nowe?

Pracownicy dostrzegają zarówno szanse, jak i zagrożenia, jakie niesie ze sobą model skróconego czasu pracy. 67% badanych uważa, że to rozwiązanie poprawi jakość życia i zachowania balansu między życiem zawodowym a pracą. Jednocześnie 68% jest otwarta na to rozwiązanie, ale jeszcze nie wie, jakie będą skutki.

31% jest sceptycznie nastawionych do programu, podobny odsetek obawia się jego wpływu na efektywność i wyniki. Z kolei 33% badanych poparło tezę, że czterodniowy tydzień pracy może negatywnie wpłynąć na produktywność i wyniki organizacji. Oznacza to, że jednak większość osób jest bardziej przychylna programowi.

Czterodniowy tydzień pracy w Polsce? Pracownicy chcą zmian, dowiedz się więcej.

Poparcie dla programu spadło?

Jednak 51% zgodziło się z twierdzeniem, że ma pewne obawy dotyczące zarządzania czasem i obciążeniem pracą. Tu zdania są podzielone po równo. Jedni widzą szanse, inni wciąż się obawiają.

“Wyniki pokazują, że choć poparcie dla tego rozwiązania wciąż utrzymuje się na wysokim poziomie, tzn. powyżej 50%, w porównaniu z ubiegłym rokiem nieco osłabło. Może to świadczyć o pewnym zmęczeniu tematem od dłuższego czasu obecnym w debacie publicznej, ale bez realnych wdrożeń czy testów w większości organizacji” – komentuje cytowana w raporcie Katarzyna Gołek, specjalista Manpower.

“Ciekawą zależność widać również przy analizie kryterium dochodowego. Najniższy poziom poparcia dla czterodniowego tygodnia pracy deklarują osoby zarabiające powyżej 7 000 zł oraz kadra wyższa i menedżerska” – zaznacza ekspertka.

Jawność płac w firmach i na rekrutacjach? Część pracowników mocno sceptycznie, dowiedz się więcej!

“Dla tej grupy sama liczba godzin pracy jest mniej istotna, gdyż rozliczana jest przede wszystkim z efektów i realizacji celów. Skrócony tydzień pracy nie przyniósłby więc realnej korzyści, ponieważ oczekiwania względem ich zadań pozostałyby niezmienne” – wyjaśnia Gołek.

Podsumowując, choć potencjał skróconego czasu pracy jest duży, zainteresowanie może spadać wraz z kolejnymi miesiącami braku konkretnych działań. Potrzebne są realne wdrożenia programu i wyniki z różnych sektorów. Dodatkowo przydadzą się jasne reguły, gwarancja tego samego poziomu wynagrodzenia i wsparcie finansowe dla przedsiębiorstw, które zdecydują się na to rozwiązanie.

Być może 4-dniowy tydzień pracy to przyszłość, jednak wymaga on jeszcze zwiększenia automatyzacji w polskim biznesie i prawnych regulacji dostosowanych do nowego rynku pracy.

Źródło: Pracodawca Godny Zaufania, PAP